งานสลักกระดาษ

งานสลักกระดาษ หรือ บางทีเรียกว่า “งานปรุกระดาษ” คือ งานที่ช่างใช้กระดาษชนิดต่างๆ มาสลักทำให้เป็นรูปภาพ หรือลวดลาย แล้วนำไปปิดประดับ เป็นงานตกแต่งสิ่งต่างๆ ทั้งที่เป็นสิ่งถาวรอยู่ได้นาน เช่น ปิดเป็นลวดลาย บนระใบฉัตรทองแผ่ลวด หรือ เป็นสิ่งที่ต้องการใช้งานชั่วคราว เช่น ปิดลวดลายตกแต่งพระเมรุ ตกแต่งฐานเบญจา ตกแต่งเครื่องจิตกาธาน เป็นต้น

รูปภาพ งานสลักกระดาษ หรือ บางทีเรียกว่า งานปรุกระดาษ ^๑

งานสลักกระดาษ ทำเป็นรูปภาพ หรือลวดลายต่างๆ ที่ตามแบบแผนอย่างศิลปแบบไทยประเพณี และ ทำขึ้นด้วยวิธีการอย่างโบราณ วิธีสลักกระดาษนั้น มีหลักการ และขั้นตอนในการปฏิบัติงานโดยลำดับต่อไปนี้

วัสดุสำหรับงานสลักกระดาษ

วัสดุที่เป็นปัจจัยสำคัญสำหรับงานสลักกระดาษ คือ กระดาษชนิดต่างๆ ต่อไปนี้

1. กระดาษอังกฤษ หรือ อังกฤษเป็นโลหะชนิดหนึ่งแผ่นบางๆ ปรกติเป็นสีเงินทั้งสองด้าน แต่ได้ทำให้ด้านหนึ่ง เป็นสีทอง หรือสีอื่นๆ ก็มี
2. กระดาษทองย่น กระดาษชนิดหนึ่งปิดโลหะแผ่นบางๆ เคลือบด้วยสีทอง ผิวย่นเป็นริ้วๆ
3. กระดาษทองตะกู หรือ กระดาษทองน้ำตะโก คือ กระดาษชนิดหนึ่งปิดทับด้วยแผ่นตะกั่วบางๆ แล้วทาด้วยรง ผสมน้ำมันยางให้เป็นสีทอง
4. กระดาษแผ่ลวด หรือ ทองแผ่ลวด หรือ ใบลวดก็ว่า คือ กระดาษชนิดหนึ่ง ทารักน้ำเกลี้ยง แล้วปิดหน้ากระดาษ ด้วยทองคำเปลวแผ่เต็มหน้ากระดาษ
5. กระดาษทองเงิน คือ กระดาษชนิดหนึ่ง เคลือบผิวเป็นสีทอง สีเงิน และสีอื่นๆ ผิวเป็นมันคล้ายอังกฤษ
6. กระดาษสี คือ กระดาษชนิดหนึ่ง ย้อมทำเป็นสีต่างๆ
7. กระดาษฟาง
8. กระดาษว่าว

เครื่องมืองานสลักกระดาษ

การปฏิบัติงานสลักกระดาษ ตามอย่างโบราณวิธี ต้องการเครื่องมือ สำหรับงานช่างประเภทนี้ ดังรายการต่อ ไปนี้

1. สิ่ว หน้าต่างๆ คือ สิ่วฉาก สิ่วเล็บมือ สิ่วเม็ดแตง สิ่วร่อง
2. ตุ๊ดตู่ ขนาดต่างๆ
3. เหล็กปรุ สำหรับดุนลายเนื่องเม็ดไข่ปลา
4. เหล็กหมาด
5. มีดบาง สำหรับตัดกระดาษ หรือกรรไกร
6. ค้อนไม้

อุปกรณ์สำหรับงานสลักกระดาษ ได้แก่

1. เขียงไม้
2. ลวดดอกไม้ไหว
3. แป้งเปียก